23 Nisan 2007 Pazartesi

Kara Delikler Super Cevreci Cikti

>Kara deliklerin enerji tuketimini inceleyen bir gozleme gore, isigi dahi yutan bu varliklar otomobil olsalardi, 1 litre benzinle 400 milyon km yol alabilirlerdi. Kara deliklerin evrendeki en verimli enerji tuketicisi varliklar oldugu ortaya cikti. Stanford Universitesi astronomu Steve Allen, kara deliklerin son derece dusuk enerji tuketimiyle buyuk enerji uretimi sagladiklarini vurguluyor. Allen, bunu “Kara delikleri otomobile benzetirsek 1 litre benzinle 1.6 milyar km alabilirlerdi” sozleriyle niteliyor ve ekliyor, “Bu verim en siki cevreciye gore bile oldukca cevreci bir sistem.” NASA’nin Chandra X-Isini Gozlemevi’nde yapilan gozlemde kara deliklerin enerji uretim surecleri incelendi. Gozlemde, eliptik galaksilerin merkezindeki her biri Gunes’in 1 milyar daha kutleli olan 9 buyuk kara delik gozlemlendi. Incelenen kara delikler, Samanyolu Galaksisi’nden 50 ila 400 milyon isik yili uzakliktaki, nispeten daha az guclu olanlardan secildi. Kara deliklerin aciga cikardigi enerji, isik yaymadan saliniyor, bilim insanlari bunun nedenini henuz belirleyemedi. Aciga cikan enerji, radyo dalgasi olarak saliniyor; 9 kara delikten birinde ise enerji X-isini olarak saliniyor. Bilim insanlari bu enerji balonlarindan kara deliklerin urettigi asli enerjiyi hesapladi. Chandra Teleskobu’ndan gelen goruntulerden, kara deliklerin saldigi enerji ve daha sonra da bunu uretmek icin gerek enerji gereksinimi hesaplandi.



‘TRILYONLARCA TRILYONLARCA WATT’

Bilim insanlari, salinan enerjiyi “trilyonlarca ama trilyonlarca watt” seklinde niteliyor. Kara deligin aciga cikardigi enerji isik hizina yakin bir hizda saliniyor, bu esnada ‘balon’ adi verilen bir sekil aliyorlar. Bu enerji balonlarinin onbinlerce isik yili capinda oldugu dusunuluyor. Kara deliklerdeki kutlecekim, evrenin heryerinde oldugundan daha guclu ve bu sayede isigi dahi icine cekebiliyor. Kara deliklerin guclu manyetik alanina giren hicbir maddenin disa cikamadigi dusunuluyor. Not: 1 isik yili, isigin 1 yilda aldigi mesafeyi gosterir ve yaklasik olarak 9.4 trilyon kilometre’dir.

0 yorum: