> 561 canli turu tum dunyada sadece Turkiye’de bir tek noktada yasiyor ve en kucuk bir tehdit sonucunda yok olabilir.
Doga Dernegi ve birlikte calistigi bilim insanlari tarafindan 561 canli turunun tum dunyada sadece Turkiye’de tek bir noktada yasadigi ve orada da yok olma noktasina geldigi ortaya kondu. Doga Dernegi, dunyadan tumuyle silinmesinden korkulan canlilarin korunmasi icin 51 uluslararasi kurulusla ve Atlas dergisiyle iki yildir isbirligi icinde calismaktaydi. Bu kapsamda yapilan calismalar sonucunda tum dunyada ve Turkiye’de en fazla yok olma tehlikesi ile karsi karsiya olan turlerin tam olarak nerede yasadiklari belirlendi.
Bu canlilarin arasinda 550 bitki, 8 balik, 1 kurbaga, 1 memeli ve bir 1 kelebek turu bulunmakta ve bu turler Turkiye’deki dogal alanlarin asiri kullanimi veya yok edilmesi sonucunda yeryuzunden tumuyle silinmek uzereler.
561 turun onemli bir kismi Akdeniz bolgesinde yasiyor. Antalya, tek noktaya sikismis turlerin en zengin oldugu ilimiz. Dogu Karadeniz Bolgesi ve Dogu Anadolu ise yok olan turlerin yogunlastigi diger bolgelerimiz. Tamami Goller Bolgesi ve Orta Anadolu’da olmak uzere sekiz balik turu bu canlilar arasinda yer aliyor. Ote yandan, Turkiye’nin en nadir kurbagasi Toros kurbagasi (Rana holtzi) Nigde’de, memeli turu Silifke kirpifaresi (Acomys cilicicus) Mersin’de, kelebek turu ise Malatya kelebegi (Polyommatus dama) Malatya’da bir tek noktada yasiyor. Yok olan bitki turleri arasinda en cok dikkat ceken turlerden biri olan Likya orkidesinden (Ophrys lycia) tum dunyada sadece 40-200 birey kaldigi ve bu bireylerin de bir mezarlikta yasadigi biliniyor. Likya orkidesinin yok olmasinin nedeni koklerinin salep ve dondurma uretimi amaciyla toplanmasi. Ancak diger turlerin buyuk kismi plansiz yapilasma, baraj insaatlari ve sulama projeleri nedeniyle yok oluyor ve cok az sayida tur kanunen korunan alanlarin icinde yer aliyor.
Doga Dernegi’nin de dahil oldugu “Sifir Yok Olus Ittifaki” tarafindan yurutulen kuresel calismada da benzer sonuclar elde edildi. Kuresel calismaya henuz cicekli bitki ve balik turleri dahil edilemedigi icin nispeten az sayida alan belirlendi. Kuresel calismaya gore toplam 794 memeli, kus, amfibi, surungen ve kozalikli agac turu yeryuzunde tek bir noktada yasiyor ve orada yok olmak uzere. Bu turler arasinda maymun-suratli yarasalar, zehirli kurbagalar, bir penguen, timsahlar, maymunlar ve bir de gergedan turu bulunmakta.
Turlerin yok olmasi dogal bir surec olmakla beraber, uzmanlar bugunku insan kaynakli yok olus surecinin dogal sureclere gore 100-1,000 kere daha yuksek oldugunu belirtiyorlar. Yakin tarihte, cogu turun yok olusu kedi ve fareler gibi istilaci yirtici hayvanlarin issiz adalarda yerlestirilmesiyle meydana gelmisti. Bu son calismalar ise, yok olus krizinin simdi genisleyerek dunyanin ana kara kutlelerine de buyuk bir hizla yayildigini ve risk altindaki turlerin cogunlukla ana karalardaki daglarda ve alcak arazilerde bulundugunu gostermekte.
Konu hakkinda aciklama yapan Doga Dernegi Genel Muduru Guven Eken, “Cok sayida bilim insani ile yaptigimiz calisma sonucunda Turkiye’nin dogal acidan dunya olceginde onemli bir cografya oldugunu bir kez daha ortaya koyduk. Kaybolan 561 turle sadece dogal mirasimiz degil, yuzlerce hastaligin ilaci, Turkiye’nin doga turizmi potansiyeli, gelecegin besin kaynaklari, temiz hava, su ve topragimiz yok oluyor. Yok olus caginda yasamak Turkiye’de yasayan tum insanlara ayri bir sorumluluk yukluyor. Bu nedenle ulusal ve yerel karar vericilerin ve yatirimcilarin Turkiye’nin yakin gelecegiyle ilgili planlari yaparken bu turleri ulkemizin en degerli ve en benzersiz kaynaklari olarak gormesini bekliyoruz” dedi.
Kaynak: Doga Dernegi Genel Muduru Guven Eken |
0 yorum:
Yorum Gönder