Doga (12.06.2006)

> Doga Iguanalar, yiyecek bulamayinca kuculuyor bulunca buyuyor Bilim adamlari ilginc bir olay saptadi: Galapagos’taki deniz iguanalari, besin durumuna gore buyuyup, kuculebiliyorlar. Princeton Universitesi arastirmacisi Martin Wikelski, Galapagos’daki deniz iguanalarinda essiz bir fenomene rastladi. New Scientist dergisindeki haberde, surungenler besin durumuna beden boylarini degistirebiliyor deniyor. Arastirmaci, hayvanlardaki boy farkini hatali olcume baglamisti, ancak %20’lik ya da 6 cm’lik kuculme (boydan kisalma) olcum hatasi olamazdi diyor Wikelski. Diger arastirmalar da sadece Galapagos adalarinda yasayan iguanalarinin gercekten de beden boylarini degistirebildiklerini kanitliyor. Wikelsi bu ilginc fenomenin aciklamasina da buldu. Buyuk hayvanlarin uremedeki sansli daha fazla. Cunku ciftlesme sirasinda disiler buyuk hayvanlari tercih ediyorlar. Iri disi iguanalar ise daha cok yumurtlayabiliyor. Fakat Galapagos adalarinda iguanalar icin surekli besin kitligi yasanmakta ve bu da buyuk hayvanlar icin sorun oluyor. Deniz iguanalari yosunla besleniyorlar ve bunlar da El Nino donemlerinde azalmakta. Denizdeki akintilarin degismesi nedeniyle besin maddesi icerigi azalirken, sicaklik artiyor. Ilginc fenomen Bilim adamlari El Nino donemlerinde iguanalarin gercekten de kuculdugunu saptamislar. Iguanalarin ne sekilde kuculdukleri tam olarak bilinmiyorsa da bilim adamlari kemik indirgeme surecinin isledigini ve daha sonra kemiklerin yeniden buyudugunden eminler. Omurlar arasindaki kikirdagimsi maddenin azalmasi, hayvanlardaki kisalma icin yeterli degil, ayrica bu durumda hareketleri de onemli olcude kisitlanirdi diyor bilim adamlari. Ilginc fenomen tip bilimcilerinin de ilgisini cekti. Mesela uzay bilimciler, durmadan astronotlardaki kemik erimesini tedavi etmek icin ugrasirlar. Sonuclar ote yandan osteoporoz uzerine arastiran bilim adamlarinin da ilgisini cekti. Baliklarin dortte ucu tamamen yok olma tehlikesiyle karsi karsiya BM’den yapilan bir aciklamaya gore dunya denizlerindeki baliklarin dortte ucu ticari balik avciligi yuzunden tamamen tukenmek uzere. Baliklarin dortte biri ise asiri avlanma yuzunden yok olma tehlikesini atlatamayacak kadar azalmis. Alarm niteligindeki sonuclar gectigimiz Pazartesi (21.5.06) gunu bir hafta devam eden Birlesmis Milletler Konferansi’nda aciklandi. Uyelerin amaci, ticari balik avciliginda Deniz Yasalari Konvansiyonu’na (1982) ve "kurallara uygun balik avciligi" anlasmasina (1995) ne derece uyuldugunu kontrol etmek. Yeni anlasma, ozellikle de suruler halinde yasayan ya da ton baligi gibi uzun mesafelerde yuzen baliklari dikkate almakta. Anlasma simdiye kadar 57 ulke tarafindan kabul edildi. Sibirya’da yeni bir mamut fosili Bati Sibirya’daki balikcilar iyi korunagelmis bir mamut fosili buldular. Bolgedeki Yurt Bilgisi Muzesi Muduru Alexander Kersajev tarafindan yapilan aciklamaya gore mamutun kemikleri, Krasnojarsk baraj golundeki sularin yukselmesiyle karaya vurmus. Bilim adamlari iyi korunagelmis kaburga kemikleriyle birlikte sirt omuriligi, uzerinde disleriyle birlikte kafatasi ve bir de fildisinin bulundugunu soyluyorlar. Hayvanin yaklasik olarak 50 yasinda oldugu tahmin edilmekte. Ancak kemikler cok fazla su emdigi icin konservasyonu cok zor olacak diye konustu Kersajev.