26 Nisan 2007 Perşembe

San Andreas Fayinda Enerji

>
San Andreas fayinda son 20 yildir biriken enerjinin depreme neden olacagi belirtiliyor. Kuzey Anadolu fayina benzeyen San Andreas’ta, uc yuzyildir deprem olmuyor.California’yi kuzeyden guneye 1300 km boyunca saran San Andreas fayinin asagi bolumlerinde son 3 yuzyildir hic deprem meydana gelmiyor. Bu yeni bir depremin yolda oldugu seklinde yorumlaniyordu. Son 20 yilda kaydedilen jeolojik gozlemlere dayanan yeni bir calisma, San Andreas fayi boyunca deprem enerjisinin biriktigini vurguluyor. Bu gerilme birikimi yeni bir depremin yaklastigi seklinde yorumlaniyor.Arastirmayi yapan La Jolla’daki Scripps Institution of Oceanography uzmani Yuri Fialko, San Andreas fayinin guney bolumlerinde enerji birikiminin ust duzeye geldigini ve bu hat boyunca yakin zamanda bir kirilmanin meydana gelebilecegini belirtiyor. Ancak bilim insanlari depremin ne zaman gercekleseceginin zamansal tahmiminin mumkun olmadigini vurguluyor.

YENI BIR DEPREM FELAKET OLUR
Deprembilimciler, dogrultu-atim yapisindaki San Andreas fayinin guneyinde 7.6 veya ustu bir siddette kirilmanin olacagini bir suredir dile getiriyordu. Dogrultu-atim faylar kuzey-guney ekseninde hareket ediyor. ABD’nin en zengin eyaleti California’da binlerce insanin olumune neden olabilecek boyle bir depremin Los Angeles bolgesinde olmasi halinde ise, zararin milyarlarca dolari bulabilecegi ve ABD ekonomisine buyuk bir darbe vurabilecegi ongoruluyor. San Andreas fayinin neden oldugu 1906 San Francisco depremine 3 bin kisi olmustu.

GUNEY BOLUM EN RISKLI
Bilim insanlari icin fay hattinin guney bolumunde Los Angeles-San Bernardino bolgesinden Meksika sinirina kadar olan 200 kilometre’lik bir parcanin en problemli bolum olduguna isaret ediyor. Soz konusu guney bolumde 7 siddetinde son deprem 1690 yilinda meydana gelmisti. O yillarda bu bolgede yogun bir yerlesim bulunmuyordu. Uydu ve GPS’ten elde edilen verileri inceleyen Fialko, San Andreas fayinin guney kisimlarinda 1985-2005 arasinda ne kadar enerji biriktigini hesapladi. Fialko fayin guney ucunda ciddi miktarda enerjinin biriktigini ve bu bolgede bu enerjiyi bosaltacak hicbir hareket olmadigini vurguluyor. Fayin yilda ortalama 2.5 santimetre oynadigi dusunuluyor. Fialko guney San Andreas fayinin bazi bolumlerinin digerlerine gore daha hareketli oldugunu tespit etti; bilim insanlari bu hareketlerden yeni bir depremin risk analizini yapabilecek.

‘TURKIYE ETKILENMEZ’
Istanbul Teknik Universitesi jeofizik profesoru Haluk Eyidogan, San Andreas fay hattinda meydana gelebilecek herhangi bir kirilmanin Kuzey Anadolu Fay Hatti’nda bir depreme neden olmayacagini belirtiyor. Prof. Dr. Eyidogan, her iki fayin da birbirine benzemesinden dolayi, San Andreas fayinda yapilan arastirmalardan yararlandiklarini ifade ediyor. San Andreas fayinda yeni bir depreme gebe oldugunun dusunuldugunu vurgulayan Prof. Dr. Eyidogan, depremin ne zaman olacagini ongormenin de mumkun olmadiginin altini cizdi.

0 yorum: