Akdeniz Orkinoslarini Kaybediyor

>Akdeniz orkinoslarini kaybediyor Akdeniz’in en onemli deniz zenginliklerinden orkinos baligi, Fransa ve diger AB uyesi ulkelerdeki yasadisi avlanma nedeniyle yok olmak uzere. Cevre orgutleri Dunya Dogayi Koruma Vakfi (WWF) ve Greenpeace’in hazirladigi iki ayri rapor, denizlerdeki orkinos stoklarinin tukenmek uzere oldugu gercegini ortaya koyuyor. WWF’nin ‘Akdeniz ve Dogu Atlantik’te Orkinos Yagmaciligi’ baslikli raporuna gore, Akdeniz’de hukumetlerin yasadisi avlanmayi gormezden gelmesi yuzunden orkinos stoklari tukenmis durumda. Greenpeace’in ‘Orkinoslar Nereye Gitti?’ baslikli raporu ise, AB ulkelerinin tehlikenin esas orkinos ciftliklerinin faaliyetlerini gormezden geldigini vurguluyor. ‘AKDENIZ’DE ORKINOS YAGMACILIGI’ WWF’in ‘Akdeniz ve Dogu Atlantik’te Orkinos Yagmaciligi’ baslikli raporu, Akdeniz’e kiyisi olan AB uyeleri, Libya ve Turkiye’nin kotalara ve surdurulebilir balikcilik kurallarina uymadigini savunuyor. Raporda, balikcilik konusundaki yasal duzenlemeleri yapan Uluslararasi Atlantik Orkinoslari Korunma Komisyonu’nun (ICCAT) belirledigi yillik 32 bin tonluk orkinos kotasinin, 2004’te 45 bin ton, 2005’te ise 45.5 bin ton asildiginin altini ciziyor. WWF raporu, ulkelerin kasten eksik bildirimde bulundugu ve yasa disi orkinos avciligini ortbas ettigini ifade ediyor. ‘ORKINOSLAR NEREYE GITTI?’ Uluslararasi cevre orgutu Greenpeace’in ‘Orkinoslar Nereye Gitti?’ baslikli raporu, ICCAT tarafindan belirlenen kotalarin cok uzerine cikildigina dikkat cekiyor. Greenpeace raporda, Akdeniz ve Atlas Okyanusu’nda yakalanan orkinos miktarinin, yillik 32 bin ton olan kotanin yuzde 37 ustune ciktigini vurguluyor. Rapora gore, Akdeniz’de son yillarda olcusuz orkinos avciligi ve orkinos ciftligi sektoru, stoklarin tukenmesindeki en onemli paya sahip bulunuyor. ’AB USTUNE DUSENI YAPMIYOR’ Akdeniz’deki orkinos ciftliklerinin kapasitesinin en az 50 bin ton oldugu tahmin ediliyor. Greenpeace raporu bu rakamin ICCAT’in izin verdigi miktarin yuzde 60 uzerinde oldugunun altini ciziyor. Raporda, bu durumdan AB’nin buyuk sorumlulugu bulundugu ifade edilerek, AB’nin son on yil icinde orkinos ciftligi sektorune 34 milyon dolar destek verdigi vurgulandi. ORKINOS CIFTLIKLERI KAPATILMALI Her iki kurum da hazirladigi raporlar, cozum onerisi olarak orkinos ciftliklerinin acilen kapatilmasi gerektigini savunuyor. WWF raporunun hazirlayicisi WWF Deniz ve Kiyi Programi, AB Balikcilik Komisyonu’nun bu konuda onculuk etmesi gerektigini ve bu yil Kasim’da yapilacak ICCAT toplantisinda orkinoslarin geleceginin tartisilmasini oneriyor. WWF Turkiye Genel Muduru Filiz Demirayak, yaptigi aciklamada orkinos sektorunun artik Akdeniz’in dogusunda ve Libya sularindaki son rezervlere yoneldigini, orkinos ciftliklerinin asiri avlanma konusunda geri adim atmamasi halinde yakin zamanda baliklarin soyunun tukenecegi uyarisi yapti. Greenpeace raporu da, orkinos baligi populasyonu eski haline donene dek orkinos ciftciliklerinin kisitlanmasini oneriyor. TURKIYE’YE YENI KOTA VERILECEK Uluslararasi Atlas Orkinoslari Korumasi Komisyonu’na 2003’ten bu yana uye olan Turkiye icin henuz net bir kota belirlemesi bulunmuyor. Bu nedenle Turkiye icin ICCAT’in yeni uyelerine uyguladigi 1.100 tonluk kota gecerli. Resmi rakamlara gore, 2004 yilinda Turkiye’de 1.090 ton mavi yuzgecli orkinos yakalandi. ICCAT’nin Kasim toplantisinda Turkiye icin gercek bir avcilik kotasinin belirlenecek. YARIS ATINDAN HIZLI YOL ALIYOR Orkinos baligi, Thunnus thynnus, Akdeniz ve Atlas Okyanusu’nda 700 kilogram’a kadar cikabilen agirliklari ve bir yaris atinin kosma hizindan daha hizli yuzebilme yetenekleriyle ‘denizlerin krali’ olarak betimleniyor.