Doga (19.06.2006)

> Doga Soguk iklimde aslan yelesi gur oluyor Amerika’nin farkli bolgelerindeki hayvanat bahcelerinde yasayan aslanlari inceleyen bilim adamlari, soguk bolgelerde yasayan aslanlarin daha gur ve uzun, sicak bolgelerde yasayanlarin ise seyrek ve kisa yelelere sahip olduklarini gormusler. Hatta bazi sicak bolgelerde hic yelesi olmayan aslanlar bile var. Arastirma cercevesinde Ocak ayi hava sicakliklarinin 20 derece kadar oynadigi 17 hayvanat bahcesinde 19 aslanin yelesi olculmus. Buna gore yelenin gurlugu hava sicakligina bagli degismekte ve soguk bolgelerdeki aslanlarin yeleleri daha gur ve uzun. Sicak bolgelerde yele hayvana fazla sicaklik vermekte, ayrica uzun yele parazit barindigi gibi dikenli caliliklar arasinda yurumeyi de zorlastirmakta. Fakat uzun ve gur yele ote yandan aslani cekici kilmakta, dolayisiyla da disiler icin daha cazip hale getirmekte. Son sonuclar aslanlarin siniflandirilmasinda bazi sorunlar yaratti. Mesela Afrika’daki aslanlar yelelerine gore 23 alt gruba ayriliyordu, fakat bilim adamlari simdi bu siniflandirmanin cok fazla oldugunu soyluyorlar. Nitekim bolgesel farkliliklar daha cok iklime bagli. Yunuslar da birbirlerine isimleriyle sesleniyor 14 yunustan dokuzu tanidik bir hayvanin islik sesini duydugunda kafasini mikrofona dogru cevirmis. Ingiliz St.Andrews Universitesi zoologu Vincent Janik, son arastirmasinda yunuslarin birbirlerine isimleriyle seslendiklerini buldu! Bilim adamina gore, yunuslarin cikardiklari islik seslerinin belli basli frekans modulasyonlari olusturuyor. Janik ve arkadaslari Florida’nin Sarasota korfezinde yasayan Tursiops truncatus yunuslarinin seslerini sualti mikrofonlariyla kaydederek, yunuslarin henuz yavruyken kendilerine ozgu bir islik tonu gelistirdiklerini ve bunu "isim" olarak yaslanana dek kullandiklarini gormusler. Hayvanlarin gercekten de isimlerle anlastiklarini kanitlamak isteyen bilim adamlari, yunuslara diger yunuslarin seslerini dinletmisler. Bu deney sirasinda 14 yunustan dokuzu tanidik bir hayvanin islik sesini duydugunda kafasini mikrofona dogru cevirmis. Bu da yunuslarin, hemcinslerini "isimlerinden" tanidiklari anlamina geliyor diyor bilim adamlari PNAS dergisinde (doi: 10.1073/pnas.0509918103). Arastirma, yunuslarin, insanlar disinda birbirlerini isimlerine gore taniyan tek canli olmalarini gostermesi acisindan onem tasimakta. Bir Orumcegi Taniyalim Karadul kucuk bir orumcektir. Bacaklariyla birlikte sadece 4cm gelir. Kuzey Amerika’da yasayan karadul (Latrodectus mactans mactans) siyahtir ve karin kisminda kirmizi bir lekesi vardir. Guney Avrupa’da farkli bir karadul (Latrodectus mactans decimguttatus) gorulur. Bu orumcek de siyahtir ama kirmizi leke sirtindadir. Peki karadul ismi nereden geliyor? Ciftlesmeden sonra disi, kendisinden daha kucuk olan erkegini oldurur ve dul kalir. Karadul zehri ozellikle cocuklar icin cok tehlikelidir. Zehir siddetli agrilara, felce, krampa ve yuksek kan basincina neden olur.