26 Nisan 2007 Perşembe

Nefes Tutmanin Sirri

>Bir insanin nefesini tutma suresi en cok suya dalmada soz konusu olur. Insanlar binlerce yil denizin 30 metre altina kadar kendi ciger gucleriyle daldilar, sunger ve inci avciligi yaptilar. Ne var ki istedikleri kadar saglam ve guclu olsunlar nefeslerini tutarak su altinda birkac dakikadan fazla kalabilmeyi basaramadilar.
Insanlar, dalgic elbiseleri ile dalmaya 1800'lu yillarin baslarinda basladilar ama bu sefer de bir hortuma bagimliydilar. Su altinda tuplerle ozgur ve yatay yuzebilmek 1940'lardan sonra mumkun olmustur. Gozunu hep havaya dikmis olan insan, ucmaya basladiktan neredeyse yarim asir sonra deniz altinda tuple serbestce yuzmeye ve bunun sonucu olarak deniz altini kesfetmeye baslamistir.
Gerci gunumuzde tupsuz serbest dalista yarismacilar 5 dakikayi asip, 100 metreden fazla derine inebiliyorlar ama cok ozel bir teknik uygulamayi gerektiren bu sureler ve derinlikler, normal insanin nefes alma kapasitesinin arttirildigi anlamina gelmez.
Nefes alip verme olum anina kadar suren bir yasam suresidir. Solunum durmasi olum belirtisi olarak kabul edilir. Oysa vucut oksijen almadan da bir iki dakika yasayabilir. Bu nedenle suda bogulanlara ya da soluk borusu tikandigi icin solunumu duranlara uygulanacak yapay solunum, olmek uzere olan kisinin yasamini kurtarabilir.
Soluk verildiginde cigerlerdeki havanin tumunun bosaldigi sanilir ama cigerlerde epey bir miktar hava kalir. Insan kendini ne kadar zorlarsa zorlasin, her bir cigerinde kalan havayi l ,5 litrenin altina dusuremez. Insanlar akcigerlerini tam kapasite ile calistirmazlar. Her nefes alis veriste cigerlerindeki havanin altida birini kullanirlar dolayisiyla rezerv bir solunum guclen vardir.
Saglikli, genc bir insan nefesini yaklasik 3 dakika tutabilir. Egitimle bu sure cok az daha uzatilabilir ama bu sureden sonra insanda suur kaybi baslar. Iste bu sirada vucudun koruma mekanizmasi devreye girer ve uzun sure soluksuz kalmasina izin vermez. Insan kendini zorlayarak morarincaya kadar nefesini tutsa bile bogulmaz, yalnizca bayilir ve hemen o anda solunum yeniden baslar.
Insan vucudu fazla miktarda oksijen depolayamaz. Insanda oksijen yetersizligini ikaz edecek sensorler de yoktur. Dagciliga yeni baslayanlar yukseldikce oksijenin azaldigini fenalasmaya baslayinca anlarlar. Vucut alyuvar sayisini arttirarak yukseklerdeki oksijen azligina alismayi saglar. Insani nefes almaya zorlayan vucuttaki oksijenin azalmasi degil kandaki karbondioksit oraninin artmasidir. Bu oranin artmasiyla beyindeki nefes alma mekanizmasi tetiklenir ve insan daha sik nefes almaya baslar.
Suya dalmadan once derin derin nefes alanlar oksijen depoladiklarini sanirlar ama aslinda vucutlarindaki karbondioksit seviyesini dusururler. Bu sayede nefeslerini 30 saniye daha fazla tutabilirler

0 yorum: