>Dogal Hayati Koruma Vakfi`nin (WWF) raporuna gore, su kaynaklarinin yanlis kullanimi ve kuresel isinmanin da etkisiyle Akdeniz`deki kurakligin siddetinin yakin gelecekte daha da artmasi bekleniyor. Su kaynaklarinin yanlis kullanimi noktasinda, tarimda yanlis sulama teknikleri ve baraj yapimlari konularina dikkat cekiliyor ve hukumetlerden durum daha da tehlikeli hale gelmeden su politikalarini degistirmeleri isteniyor.
Sulama Zarar Veriyor
Kurakligin onemli etkenleri arasinda gosterilen sulama konusunda, havza genelinde sulama yapilan alanlarin 1960`lara oranla iki kat arttigina isaret ediliyor ve su tuketiminin yuzde 65`nin sulamada gerceklestigi belirtiliyor.
En kurak zamanlarda bile fazla su tuketen urunlere sulama yapildigi kaydediliyor ve bu urunlere Avrupa Birligi`nce tesvik uygulanmasi ve diger ulkelerde kayba yol acan salma sulama gibi yontemler kullanilarak yapilmasi elestiriliyor.
Raporda, su kaynaklarinin tuketilmesinde onemli bir diger etken olarak, artan su talebini karsilamak icin surekli olarak daha fazla sulama amacli baraj yapilmasi gosteriliyor.
Kurakligin tehlikeli boyutlara ulasacagi uyarisinda bulunulan raporda, hukumetlerin su temin etmeye cabalamaktan cok, su talebini dogru yonetip, surdurulebilir ve entegre havza yonetimini benimsemeleri gerektigi vurgulaniyor.
Yagislar Azalacak
Raporda, Ispanya, Fransa ve Turkiye, Akdeniz`de en fazla baraj yapan ulkeler arasinda siralanirken, Ispanya bin 300 baraj ile dunya capinda en fazla baraj yapan ulke olarak on planda yer aliyor.
Raporun en carpici noktalarindan biri, Akdeniz genelinde yagis miktarinda yuzde 20 azalma gorulmesi, buna karsilik su talebinin son 50 yilda iki kati artis gostermesine dikkat cekilmesi.
Akdeniz`de su talebi giderek artis gosteren ulkelerin basinda Turkiye, Fransa, Suriye yer alirken, 2025`te Turkiye, Misir ve Suriye`de kuresel isinmayla beraber yagis miktarinin yuzde 25 dusecegi ongorusu yer aliyor.
Kurakligin tum Avrupa ekonomisine buyuk zararlar verdiginin ifade edildigi raporda, 2003 yilinda kurakligin Avrupa genelinde 11 milyar euro zarar ve yarisi sadece Italya`da olmak uzere 40 bin hayata mal oldugu kaydediliyor. Raporda, Turkiye`nin yer aldigi degerlendirmelerdeyse, Turkiye`de su kaynaklarina yonelik en fazla tuketimin tarimsal su kullanimiyla oldugu belirtiliyor.
Turkiye`de Durum
Turkiye`de tarimda yuzde 88.5 oraninda salma sulama yapiliyor ve suyun onemli kismi yolda kaybediliyor. Daha verimli sulama yontemleri olan yagmur sulama yuzde 8.5, damla sulama yontemi ise yalnizca yuzde 3 duzeyinde yapiliyor.
Turkiye, 1960`larda kisi basina 45 bin metrekup kullanilabilir suyla, su zengini olarak nitelendiriliyordu. Oysa bugun bin 400 metrekup su ile sikinti ceken ulkelerden biri. Yeralti sularinin tuketilmesi de onemli bir tehdit.
Kacak kuyularla yeralti suyunun tuketilmesinin ozellikle Ic Anadolu Bolgesi`nin dogal kaynaklarini, biyolojik cesitliligini ve ekonomisini tehdit ediyor.
WWF-Turkiye`nin uc yildir Suyun Akilci Kullanimi Projesi kapsaminda Konya Kapali Havzasi`nda yuruttugu calismalarda, 50 bin kacak kuyu bulundugu ve yeralti suyu seviyesinin her yil 2-3 metre dustugu tespit edildi.
Turkiye`de su kaynaklarinin tuketilmesi konusundaki en buyuk tehditler arasinda tarimsal sulama amaciyla havzalararasi su transferi projeleri bulunuyor. Bunlardan biri de Konya Havzasi`nin sulanmasi icin yapilan Mavi Tunel Projesi.
Bu yilin sonunda acilacak olan Mavi Tunel Projesi ile 230 bin hektarlik alani sulamak icin 17 kilometrelik bir tunel ve uc barajla Goksu Nehri`nin suyunun Konya Havzasi`na getirilmesi planlaniyor.
Oneriler ve Uyarilar
WWF-Turkiye`den Filiz Demirayak, hukumetlerin, su politikalari konusunda mevcut bakis acilarini bir an once degistirmeleri ve kuraklik krizine karsi ilgili tum taraflarla beraber cozumler bulmak zorunda olduklarini belirtiyor.
Tarim politikalarinin yeniden degerlendirilmesi gerektigini ifade eden Demirayak, "modern ve tasarruflu sulama yontemleri desteklenirken dogru urun desenleri belirlenmelidir ve kacak su kullanimina son verilmelidir...
"Buyuk su yapilari ve barajlar planlanirken cevreye, dogal kaynaklara olan etkileri goz onune alinmali, entegre ve surdurulebilir su yonetimi esas alinmalidir" diyor. |
0 yorum:
Yorum Gönder