Yersekillerinin Etkileri

> Akarsular Uzerindeki Etkisi Yer sekillerinin engebeli oldugu bolgelerde; akarsular dar ve derin vadilerde aktigindan akis hizlari, asindirma gucleri ve hidroelektrik potansiyelleri fazladir. Ornegin; Dogu Anadolu Bolgesi. Yer sekillerinin duz oldugu bolgelerde ise akarsular genis ve buklumlu vadiler olusturarak aktiklarindan; akis hizlari, asindirma gucleri ve hidroelektrik potansiyelleri azdir. Ornegin; Ege Bolgesi. Ayrica bir yerin yukseltisi; yagis miktari ve sekli ile buharlasma derecesini de etkilediginden bir bolgedeki akarsularin akim miktarlari ile rejimleri uzerinde dolayli etkiye sahiptir. Egimin fazla oldugu yerlerde; akarsular hizli akacagindan buklum yapamaz, boylari genelde kisadir. Egimin az oldugu bolgelerde ise buklum yaparak aktiklarindan boylari genelde uzundur. Daglarla cevrili cukur bolgelerde akarsular genelde ice dogru aktigindan kapali havzalar olusur. Ic Anadolu Bolgesi gibi. Ekonomik Faaliyet Turune Etkisi Yer sekillerinin cesitlilik gosterdigi bolgelerde iklim de cesitlilik gostereceginden farkli ekonomik etkinlikler gelisebilir. Mesela kis sporlari icin egimli arazi, yamac parasutu icin cevresine gore yuksek bir yer, rafting icin yer yer egim kirikliklarina sahip akarsular gereklidir. Ornegin; Aricilik, dagcilik, hayvancilik, yaylacilik, hidroelektrik uretimi gibi ekonomik faaliyetler de buyuk olcude yer sekilleriyle iliskilidir. Iklim ve Bitki Ortusune Etkisi Bir bolgedeki yer sekillerinin genel yapisi; daglarin uzanis dogrultusu ve yukselti, sicaklik, buharlasma, yagis miktari ve yagis sekli gibi ozellikleri etkileyerek, iklim ve bitki ortusu uzerinde dolayli etkiye sahip olur. Ornegin; yer sekillerinin engebeli oldugu bolgeler de; sicaklik ve yagis kosullari kisa mesafelerde degistiginden, iklim ve bitki ortusu cesitliligi de fazla olur. Dogu Anadolu Bolgesinin cok soguk olmasinda yukselti, Karadeniz ve Akdeniz bolgelerinin cok yagis almasinda ise denizle birlikte daglarin uzanis dogrultusu da etkili olmustur. Yer sekillerinin uzanis dogrultusu ruzgarin hizi ve esme yonu uzerinde de etkilidir. Nufus ve Yerlesmeye Etkisi Genelde Ekvatoral bolge disindaki yerlerde yuksek yerler yerlesim alani olarak pek tercih edilmez. Cunku yukselti arttikca sicaklik azalir, kar yagisi ve donma olayi artar. Bu nedenle tarim faaliyetleri, ulasim ve diger ekonomik etkinlikler zorlasir, bu da yerlesmeyi sinirlandirir. Ornegin; Dogu Anadolu Bolgesi Tarim Faaliyetlerine Etkisi Yer sekillerinin engebeli oldugu bolgelerde ekili-dikili arazi orani az, tarim topraklari parcali ve daginik, tarimda makine kullanimi sinirlidir. Tarim insan ve hayvan gucune dayanir. Ornegin; Dogu Karadeniz Bolumu. Ayrica, yukselti sicakligi dusurdugunden tarim faaliyetlerini sinirlar, tarim yapabilme suresini kisaltir. Ornegin; Dogu Anadolu Bolgesi. Yuksek bolgelerde tarim urunleri cesitliligi azalir, tarim urunlerinin olgunlasmasi gecikir, tarimsal faaliyetler zorlasir. Ulasim Faaliyetlerine Etkisi Bir bolgenin yukseltisi ve bolgedeki daglarin uzanis dogrultusu ile yer sekillerinin yapisi o bolgedeki yollarin uzanis dogrultusunu, yol sikligini, yol yapim maliyetini, seyahat suresini etkiler. Engebeli bolgelerde yollar virajlarla uzar, yol yapim maliyeti artar. Irmaklar, vadiler;ancak kopru ve viyaduklerle asilabilir. Yuksek yerlerde kar yagisi, donma olaylari ve sis yogunlugu fazla olacagindan, ulasim zorlasir. Ornegin; Bolu Dagi ve Dogu Anadolu Bolgesi. Yerlesme Turune Etkisi Yer sekillerinin engebeli oldugu bolgelerde tarim alanlari araziye parcalar halinde dagildigindan daginik yerlesme gorulur. Ornegin; Dogu Karadeniz Bolumu. Yer sekillerinin duz oldugu bolgelerde ise genelde su kenarlarinda toplu yerlesme gorulur. Ornegin; Guneydogu Anadolu ve Ic Anadolu Bolgeleri.