Doga.....

> Doga Dunyanin en ilkel hayvanlari tartismasi Edicarium donemindeki tuhaf canlilarin daha sonraki hayvanlarla iliskili olabilecegi saptandi. En ilkel canlilar dunyamizda yaklasik olarak 550 milyon yil once yasamislar. Bilim adamlari Vendobiontlarin bulunmasindan once, cok hucreli geliskin yasamin, sasirtici bir sekilde Kambriyum doneminde bundan asagi yukari 540 milyon yil once ortaya ciktigini saniyorlardi. Fakat bu biyolojik ilk patlama teorisi fosil buluntularla coktan curutuldu bile. Ancak uzmanlar hala en ilkel canlilarin gorunumleri hakkinda ve daha sonraki hayvanlarla iliskileri olup olmadigi konusunda hemfikir degillerdi. Cin- Xian’daki Kuzeybati Universitesi’nden Degan Shu ve arkadaslari simdi Kambriyum donemine ait bir Vendobiont ile ilgili yazilarini yayimladilar. Vendobiontlarin siniflandirilmasi paleontologlar arasinda tartismalidir. Kambriyen patlamasi Iskelet veya kabuk gibi sert organlari bulunmayan geliskin bir yumusakca olarak tanimlanan Vendobiont’un gorunumu tuy, meduz, mercan ya da solucanlari hatirlatmakta. Shu ve arkadaslarinin Science dergisinde yayimladiklari arastirma simdi, Kambriyen patlamasinin yeniden tanimlanmasi gerektigini gosteriyor. Ediacara faunasinin yumusakcalari Kambriyen’deki canlilar dunyasiyla en azindan bir paralellik gostermekte. Cin’in Yunnan bolgesindeki Kunming kentindeki buluntu yerinden cikartilan fosiller, yaklasik olarak 515 ila 520 milyon yilik. Sekiz farkli parcanin analiz edilmesinden sonra diger Ediacara fosilleriyle yakin bir benzerlik ortaya ciktigi icin diger bir Vendobiont turu olarak siniflandirilmis. Bedendeki boru Yaprak bicimindeki Stromatoveris psygmolena, yaklasik olarak 2,5 ila 7,4cm uzunlugunda. Bedeninin ortasinda yer alan bir sap, hayvanin ayak kisminda son buluyor. Bilim adamlari hayvanin bununla zemine tutundugunu saniyorlar. Bu saptan uzanan dallarin icindeki tortul kalintilari, bunlarin bir zamanlar icleri jolemsi bir dokuyla dolu olan "can damarlari" oldugunu gosteriyor. Anlasildigi uzere Stromatoveris psygmolena Ediacara donemini atlatarak, Kambriyum doneminde deniz canlisi olarak yasamaya devam ederek gelismis. Bu tur Vendobiont’larin, "omurgali" meduzlerin (Pleurobrachia pileus) onculeri olabilecegi dusunulmekte. Omurgalarinin yapisi Stromatoveris’in dallarina cok benzemekte cunku. Katil yosunlar kendiliginden yok oldu Mayorka sularini tehdit eden "katil yosunlari" Akdeniz’den toplamak icin buyuk bir savasim verildiyse de kokleri bir turlu kurutulamamisti. Yosunlar simdi ilginc bir sekilde kendi kendilerine yok oldular. Mayorka’daki Balear adalarinda ortaya cikan "Caulerpa taxifolia" yosunuyla mucadele pek basarili olmamisti. Anlasildigi uzere simdi doga surpriz bir cozum buldu. Fakat uzmanlar katil yosunlarin esrarengiz yok olusunu aciklayamiyorlar. "Fakat katil yosunun Mayorka sularinda tamamen yok oldugu kesin" diyor deniz rezervleri dairesi sefi Antoni Grau. Katil yosunlar ilk olarak 1992 yilinda Mallorca’nin guneydogu sahillerindeki Cala d’Or korfezinde ortaya cikmis ve Porto Colom ve Porto Pedro’ya kadar 300 hektarlik bir alana yayilmisti. Katil yosunlar deniz diplerinde yesil bir hali gibi yayilirken, diger su yosunlarinin ve su bitkilerinin isigini ve oksijenini aldiklari icin yavas yavas sudaki yasami olduruyorlar. Normalde tropikal sularda yasayan yosun, tahminlere gore 1984 yilinda Monako’daki deniz akvaryumundan denize yayilmisti. Gemi capalari veya aglarla da Akdeniz’e getirilmis olabilir diyor bilim adamlari. Katil yosun ilginc bir sekilde soguk sularda da yasiyor. Zehirli oldugu icin deniz canlilari kesinlikle yemiyorlar. Laboratuvarda yapilan deneylerle, mesela deniz kestanelerinin katil yosun yemektense olmeyi tercih ettikleri gorulmus. Bilim adamlari daha onceleri katil yosunun dogal bir dusmani olmadigini saniyorlardi. Fakat Akdeniz’de yok olmalarindan sonra yanildiklari anlasildi. Uzmanlar, katil yosunlarin, bitkinin zehrine karsi bagisik olan deniz salyangozlari tarafindan tuketildigini dusunuyorlar.