22 Nisan 2007 Pazar

Dunya Metan'a Borclu

>


Metan ureten canlilar, bundan 3.7 milyar yil once yarattiklari sera etkisi sayesinde yeryuzunun canli hayata uygun hale gelecek sekilde isinmasina katkida bulundu.Kucuk fakat, iklim degisikligine neden olacak kadar etkinler. Metan ureten mikroskobik canlilar, Dunya’nin olusumunun en erken yillarinda ortaya cikarak, yasamin gelismesinde pay sahibi oldu. Bundan 700 milyon yil once, Dunya henuz sogukken urettikleri metan, yeryuzunde sera etkisi yaratarak, isinmaya neden oldu. Yeryuzunun isinmasi da yasamin gelismesinin onunu acti.Bilim insanlarinin ‘metanojen’ olanak tanimladigi metan ureten mikroskobik canlilar, saldiklari gazlarla sera etkisi yaratarak Dunya ikliminin sogumasini onledi. Bu teze gore, soguk bir iklim yeryuzunde canlilar daha kok salmadan tum canli hayatin sonu olabilirdi. Dunya’da metan uc kaynaktan geliyor; organik maddelerin termal olarak curumesi, inorganik bilesenlerin girdigi kimyasal reaksiyonlar veya metan ureten canlilarin gazi aciga cikarmasi. Her bir kaynaktan cikan metanin izotopu da farkli oluyor.



GERIYE ‘KARBONLARI KALDI’

Simdiye dek metan ureten canlilarin, Dunya 1.5 milyar yasindayken ortaya ciktigi tahmin ediliyordu. Ancak Tokyo Teknoloji Enstitusu uzmanlari yaptiklari karbon 13 izotopu olcumlerinde, metan ureten canlilarin aslinda ilk Dunya 750 milyon yasindayken ortaya ciktigini one suruyor. Bilim insanlari, Bati Avustralya’daki Pilbara kayaliklarinda hidrotermal su yoluyla kayalarin icine isleyen mineralleri inceledi. Pilbara kayaliklari, 700 milyon yil oncesine ait son derece onemli ipuclari tasiyor. Bu kayaliklarin icindeki minerallerin olusturdugu kopukler, 700 milyon yil once uretilmis olan karbonlari iceriyor. Uzmanlari bu karbonu metan ureten canlilarin saldigini tahmin ediyor.

METAN SERA ETKISI YARATTI

Metan salindiktan sonra atmosferde bir sure kaliyor ve daha sonra dagiliyor. Ancak, atmosferde kaldigi esnada sera etkisine neden oluyor. Arastirmacilar metanin uretiminin, yeryuzunde ilk organizmalarin ortaya cikisina olanak verdigini dusunuyor. Bilim insanlarina gore, Dunya’nin sansi metanin sagladigi sera etkisiyle Gunes isinlarinin yuzeyde tutularak atmosferin isinmis olmasi. Gunes’in 4 milyar yil once bugune gore daha az parlak oldugu dusunuldugunde, sera etkisinin, en azindan o zamanlar icin, olumlu etkiler yapmis olabilecegi de soylenebilir.





GALATASARAY

,,,Kulah...legolog67...galatasaray,,,



.....::::::Bir tesekkuru cok gormezsiniz sanirim::::::.....


.....::::::terazi size kalmis maksat bilgi vermek::::::....

0 yorum: