Dunya Iklimi Cayir Cayir Yaniyor

> Dunya Iklimi Cayir Cayir Yaniyor 1- Guney Kutbu’ndaki yillik buz kaybi 152 kilometrekup! Guney Kutbu’ndaki buz kutlesi iklim degisimi yuzunden eriyor. Amerikali bilim adamlarinin olcumlerine gore Guney Kutbu’ndaki buz kaybi 2002 yilindan bu yana 152 kilometrekup. Bu asagi yukari on milyon nufuslu Los Angeles’in su sarfiyatinin 50 mislisi kadar. Oysa IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) 2001 yilinda tam tersi bir oncelemede bulunmustu. Tahmine gore Guney Kutbu’ndaki buz kutlelerinin, 21.yy’da kuresel isinmaya bagli olarak daha fazla yagis beklendigi icin buyumeleri bekleniyordu. Olaganustu erime sureci ozellikle de Antarktigin bati buz ortusunde etkisin gostermekte diyor Kaliforniya Universitesi’nden Isabella Velicogna ve John Wahr. Deniz seviyesi yilda yaklasik olarak 0,4mm yukselmis. Batidaki buz ortusu tamamen eriyecek olursa su seviyesi yaklasik olarak 7m kadar yukselecek. Guney Kutbu’nun dogusundaki buz ortusunun erimesi ise cok daha buyuk sonuclar doguracak. Buradaki buz kutlesi batidakinden sekiz misli buyuk. Arastirmacilar ayrica Guney Kutbu’nun dunya genelindeki buz kutlelerinin %90’ini barindirdigi ve dunyanin en buyuk tatli su kaynagi oldugunu da vurguluyorlar. Olcum verileri, dunyadaki kutle dagilimini, cekim alanindaki degisimlere gore hesaplayan GRACE uydularindan alinan bilgilere dayanmakta. 2- Deniz diplerinden savrulan metan ve kuresel iklim degisimi Bilim adamlari, denizlerin derinliklerindeki yanardaglardan puskuren metanin, dunya iklimi uzerinde sanilandan cok daha buyuk etkisi oldugunu saptadi. Spitzbergen ve Norvec arasindaki bir camur volkanini inceleyen Alfred-Wegemer Kutup ve Deniz Arastirmalarindan uzmanlar, yanardagin atmosfere onemli olcude metan savurdugunu fark ettiler. Metan, atmosferdeki dogal sera gazi etkisinde onemli bir rol oynamakta. Dunyadaki yasamin varligi da zaten bu metan sayesindedir. Ancak son arastirmada gozlemlenen dogal metanin iklim degisimi uzerinde buyuk etkisi var diyor AWI arastirmacilari. Alman ve Fransiz bilim adamlarindan olusan ekip, etkin olan Haakon Mosby camur volkaninda metan baloncuklarindan olusan bir bulut gormus. Bakis degisti Bu bulut deniz dibinin uzerinde 800m, altinda ise 1250m kadar davam ediyor. Baloncuklar, yilda birkac 100 ton metani yukaridaki su tabakalarina tasiyorlar. Metan ve karbondioksit dogal oldugu kadar yapay sera gazi etkisinden sorumludur. Gazlar, dunyadaki sicakligin uzaya yansimasini onluyorlar. Bir metan molekulu, karbondioksit molekulunden 20 misli etkilidir. Denizlerde dunya genelinde birkac bin camur volkaninin bulundugu tahmin edilmekte. Saldiklari metan orani, insanlar tarafindan salinanla birlikte kuresel isinma uzerinde onemli olabilir. Fakat okyanuslardaki metan kaynaklari, karadakiler kadar iyi arastirilmamistir. Dolayisiyla da iklim uzerindeki kesin etkileri bilinmiyordu. Kisa bir sure oncesine kadar deniz diplerindeki metanin mikroplar tarafindan indirgenerek zararsiz hale getirildigi saniliyordu. 3- Iklim degisimi: Bering denizi de isiniyor Kuresel iklim degisimi yuzunden, Bering denizindeki hava sicakliklari neredeyse deniz aslanlarinin (Odobenus rosmarus) yuzgecleri altindaki buzu bile eritecek kadar artmakta. Pasifik okyanusun kuzey kismindaki ekosistem, onemli olcude degisim gecirmekte diyor Tennessee Universitesi’nden Jacqueline Grebmeier Science dergisinde. Deniz aslanlari genelde denizin uzerinde yuzen buz kutlelerini takip ederek avlanirlar. Iklim degisimi bu yuzden hayvanlarin besin kaynaklarini da yok edecek diyor bilim adamlari. Havadaki ve sudaki sicaklik artisi ozellikle de Bering denizinin guney kismindaki hayvanlari etkilemekte. Ornegin gri balinalar, Kuzey Kutbu’nun kuzeyinde kalan sularda cok daha uzun kaliyorlar diyor bilim adamlari. 4- Madagaskar ormanlari tehdit altinda Dunyanin dorduncu buyuk adasi olan Madagaskar, hayvan ve bitki cesitliligi icin essiz bir yasam alani sunar. Dunyadaki hayvanlarin ve bitkilerin %5’i burada yasiyor ve bircoklari baska hicbir yerde bulunmuyor. Burada gorulen kara memelilerin %98’i, surungenlerin %92’si, bitkilerin %68’i ve kuslarin %41’i artik sadece Madagaskar’da yasiyor. Kisa bir sure once adada uc yeni lemur turu bulundu. Uzmanlara gore her tur, yasamin evrimi hakkinda daha iyi bir bakis acisi sunuyor. Biyologlar ve cevreciler Madagaskar’daki cesitliligi korumak icin cabaliyorlar. Cangillarin yok edilmesi en buyuk tehdit olarak gorulmekte. Bu spektrometre cekimi gibi uydu goruntuleri bitki ortusu, ormanlarin durumu ve ciplak birakilmis yamaclar hakkinda bilgi veriyor. Yagislar sirasinda ne miktarda topragin irmaklara aktigi da erozyon icin bir olcut sayilmakta. Bu goruntu ESA’nin (Avrupa Uzay Ajansi) Proba uydusuyla alindi. Proba, camasir makinesi buyuklugunde bir dunya gozlem araci. Sonda, Chris (Compact High Resolution Imaging Spectrometer) olarak adlandirilan bir spektrometreye sahip. Bu spektrometreyle 18x18m cozunurluklu goruntuler alinabiliyor. 5- Kuresel isinma petrol zenginlerine yariyor Penguenler ve kutup ayilari icin tehlike sayilan kuresel isinma, petrol zenginlerinin isine yariyor. Cunku Kuzey Kutbu’ndaki buzlar eridiginde bolgede petrol arama calismalari kolaylasacak. Kuzey yarimkuredeki sicakliklar, guneye karsin iki misli daha hizli artiyor. Yazlar uzuyor ve buz inceliyor. 2015 yilinda kuzey kutbu normal gemiler icin alti ay sureyle acik olacak. Gerci su sicakligindaki artisla birlikte buzdaglarinin sayisi da artiyor ama buna karsin arktik petrol kaynaklari siyasi acidan saglam bolgelerde bulunuyor. Kuzey Kutbu dev bir buz hazinesi. Bu hazinenin altinda sadece sonsuz buz degil, dunya petrol ve gaz rezervinin dortte bir barinmakta. Tahminlere gore burada iki bilyon dolar yatiyor! Hatta Kuzey Kutbu’nun yakinlarinda bile petrol rezervleri saptandi. Norvec Petrol kurulusu Statoil ve Hydro ve Rus Gazprom dunyanin en buyuk dogalgaz rezervi olan "Stockman Field" bolgesini arastiracaklar. Tahminlere gore hacmi 3,2 bilyon kadar. Kuzey Kutbu’ndaki erime ote yandan zengin Norveclileri de sevindiriyor. Hammerfest bolgesinde neredeyse 6 milyon Avroluk bir gaz sivilastirma tesisati insasi surmekte. Snohvit projesi ozellikle de Kuzey Amerikan pazarinin ihtiyacini giderecek. Bolgede Norvec, Rusya, Danimarka, Kanada ve ABD rakip halinde. Sinirlarin nerede baslayip, nerede bittigi belirsiz.