TSUNAMI-Canavar Dalgalar...

> TSUNAMI Canavar dalgalar Cogunlukla yeralti hareketleri sonucu okyanusta yukselen dalga, ruzgarin katkisi olmasa da felaketlere yol acabiliyor. ''Tsunami'' adi verilen ve yilda ortalama bir kez, kule yuksekliginde dalgalarla kiyilara vurup insan elinden cikma her seyi paramparca eden bu dalgalar en son gectigimiz gunlerde Guney Asya'da binlerce can aldi. Bilim adamlari, dalgalarin en yikicisi tsunamileri inceliyor ve insanlari olabildigince erken uyarmaya cabaliyorlar. Biz de Focus ekibi olarak, Agustos 1998 sayimizda yer alan, bu dogal felaketin incelendigi ''Tsunami'' yazisini, son yasanan uzucu olay nedeniyle tekrar yayinliyoruz... Palmiyeli sahil yolu, su kitlesinin ani saldirisiyla darmaduman olmus... Yarim asirlik, yipranmis siyah-beyaz fotografta, bir su kutlesinin ani saldirisiyla altust olmus palmiyeli sahil yolu goruluyor... Hawaiililer, sutliman denizi bir anda canavara donusturen ve onune cikan her seyi urkutucu bir gucle paramparca eden tsunamiden canlarini kurtarmaya calisiyorlar. 1 Nisan 1946'da Hawaii'nin merkezi yerlesim yerlerinden Hilo'da insanlarin kacmalarina neden olan, 3.750 km. uzakliktaki depremin oraya kadar uzayan kollarindan biriydi. Deprem, Richter olcegine gore 7,3 siddetinde, Aleuten kenti yakinlarinda gerceklesmisti. Depremden 45 dakika sonra guclu bir dalga Aleuten Adalari'ndan Unimark'i kaplamis ve 12 metre boyunda saglam bir celik konstruksiyon uzerine yerlestirilmis deniz feneriyle, 32 metrelik bir duzlemde bulunan radyo kulesini koklerinden sokmustu. Depremin neden oldugu dev dalgalar oradan da jet hiziyla guneye yonelmis, Unimark Adasi aciklarindaki yer sarsintilarindan sonra kisa bir sure icinde Hawaii Takimadalari'na ulasmislardi bile? Takimadalar icindeki en buyuk ada olan Laupahoehoe'de o sira ogretmenlik nedeniyle bulunan Evelyn Crabb o gunu, ''Sabahin yedisinde, tonlarca agirligindaki kayalar cok yuksekten damlara birakiliyormus gibi korkunc gurultulerle uyandim.'' diye anlatiyor. By Enterberk33