Okyanuslarin En Derin Bolgelerinde

>Denizlerin derinliklerinde cok az arastirilan gizli dunyalar var. Okyanuslardaki cukurlar 11km’den bile daha derin. Gunes isigi almayan bu bolgeler gece kadar karanliktir. Inanmasi zor ama insanlik deniz dipleri hakkinda uzayin derinliklerindeki yildizlar kadar bile bilgi sahibi degil. Neredeyse 40 yil once Ay’a cikan astronotlar, yakin bir gelecekte Mars’a gitmeye hazirlaniyor. Ama deniz diplerinde hala bizim bilmedigimiz dunyalar sakli. Deniz dipleriyle ilk arastirmalar 19.yy’da, baslamistir. Amerikan olcum gemisi "Tuscarora", 1874 yilinda Japonya’nin kuzeydogusunda 8513m derinligindeki Kuril cukurlugunu bulmustu. Fakat Ingiliz biyolog Wyville Thompson’un kesfi cok daha ilgincti. Thompson 4600m derinlikte canlilar gormustu. Oysa o zamanlar 750m derinlikten sonra ne bir bitkinin ne de bir hayvanin yasadigi bilinmiyordu. Boylece biyologun bu kesfi ilk planli bir deniz arastirmasina vesile oldu ve "Challenger" buharli korveti 21 Aralik 1872 yilinda uc bucuk yillik bir arastirma gezisine cikti. 354 Bolge Bu zaman zarfinda derin deniz faunasi 354 farkli bolgede incelendi. Challenger’in arastirma raporu tam 32 kalin ciltten olusmakta. Bu kesif gezisinin sonuclari deniz akintilariyla ilgili ilk bilimsel bilgiler ve okyanuslarin derinliklerindeki yasamin kanitlariydi. Challenger ekibi 23 Subat 1875 yilinda Mariane adalarinin kenarindan suyun derinligini olctu: 8164m G dunyanin en derin noktasi olan Mariane cukuru bulunmustu ! Cunku Sovyetlerin "Vitjas" arastirma gemisiyle 1957 yilinda yapilan olcumlerle, ayni bolgede 11.034m’lik bir derinlik olctu ki son uydu destekli olcum yontemleriyle bu bolgenin, dunya denizlerindeki en derin nokta oldugu kanitlanabilmistir. Yirminci yuzyilin ortalarinda Atlantik’te 8648m derinlikteki Puerto Rico cukurlugu bulundu. Fakat okyanuslardaki ortalama derinlik 3000-4000m arasindadir. Dunyanin en derin noktasina dalmak, Ay yolculuguyla karsilastirilabilecek kadar eski bir insanlik hayaliydi. Isvicreli fizikci Auguste Piccard 1953 yilinda bu amacta ozel bir dalgic araci gelistirdi. Ve bir yil sonra Trieste ile birlikte 4000m derinlige indi. Ay Yolculugu Gibi Trieste’nin gelistirilmesinde Piccard’in ogul Jacques de calismisti. Jacques 23 Ocak 1960 yilinda Amerikali deniz tegmeni Don Walsh ile birlikte Mariane cukuruna daldi. 11.000m’yi asan bu dalma rekorunu o zamandan bu yana hic kimse yenileyemedi. Bu kadar derinlige dalmak pek kolay degildir. Cunku belli bir derinlikten sonra insanlar ancak geliskin teknolojilerin yardimiyla dalabiliyorlar. Derinlere dalarken ortaya cikan en buyuk sorun elbette basinctir. Mesela 10.000m derinlikte, santimetrekare basina 1000kg’lik basinc etkir. Deniz diplerine ulasmak iste bu nedenle neredeyse Ay’a gitmek kadar zordur.