24 Nisan 2007 Salı

Mamut'larin Olum Nedeni

>

Bilim insanlari, Buz Cagi’ndan sonra vahsi atlarin ve mamutlarin soylarinin tukenmesinin nedeninin insanlarin avlanmasi degil, kuresel isinma oldugunu one suruyor.Vahsi atlarin ve mamutlarin yok olmasinin sorumlulugu insanlarin olmayabilir. Yeni bir teze gore, bu turler kuresel isinmayla Buz Cagi’ndaki dogal dokunun degismesine ayak uyduramadilar. En onemli besin kaynagi olan otlaklarin ortadan kaybolmasi, bu hayvanlarin topluluklar halinde acliktan olmelerine neden oldu. University of Alaska profesoru Dale Guthrie, 600’den fazla fosili radyokarbon tarihleme yontemiyle yaptigi incelemede, mamutlarin ve vahsi atlarin insanlarin Bering Bogazi’ni asarak Amerika kitasina girmeden once yok olmaya baslamis oldugu fikrini ortaya atiyor.

Ilk insanlarin, 12 bin yil once Sibirya’dan Bering Bogazi’ni asarak Kuzey Amerika’ya ayak bastiklari varsayiliyor. Mamutlar ve vahsi atlarin da yaklasik olarak 11 bin 500 ila 12 bin 500 yil once yok olduklari dusunuldugunde, bu turlerin insanlarin asiri avlanmasina kurban gittigi fikrine ulasiliyordu. Uzmanlar, soylari tukenen eski memelilerin yerini bugunku modern turlerin aldigini dusunuyor.Arastirmada, Amerika kitasinin en kuzey bolgelerinden 9 ila 18 bin yillik bizon, antilop, vahsi geyik ve insan fosillerini incelendi. Yeni tezi ortaya koyan Guthrie, bizon ve vahsi geyik populasyonlarinin 12 bin yil oncesinde sanildigi gibi aclik yasamadigini, hatta daha fazla ureme sansi yakaladiklarini ifade ediyor. Halbuki fosiller bu turlerin insanlar tarafindan vahsi atlar veya mamutlara gore daha avlandigini gosteriyor. O halde vahsi geyiklerin ve bizonlarin tum zorluklara karsin hayatta kalmalari nasil aciklaniyor?



ASIRI AVLANMA OLASILIGI DUSUK

Guthrie’nin buna yaniti soyle: “Ilk insanlari bulabildikleri tum hayvanlari avliyordu, at eti ilk zamanlarda bizon etinden daha cok tercih edildigi icin bir sure atlara yonelmis olabilirler, ancak mamut veya atlarin insanlarca avlandigini gosteren fazla kanit yok. Oysa insanlarin yasadigi bolgeler bizon ve vahsi geyiklerin kalintilariyla dolu.”

BULASICI HASTALIK IHTIMALI YOK

Guthrie, mamut ve vahsi atlarin insanlar tarafindan soylari tukenecek kadar oldurulmus olamayacagini, bu hayvanlarin yok olmasinin bir baska nedeni oldugunu belirtiyor. Guthrie, ayrica fosil kalintilarin buyuk bir salgin hastaligin soylarin tukenmesine neden olmus olabilecegi tezini desteklemedigini ifade ediyor ve ekliyor; “Zira buyuk bir salgin hastalik turlerde ani bir yokolus olarak ortaya cikardi, ayrica vahsi geyik ve bizon gibi virusu bulasmasi muhtemel hayvanlar da boyle bir bulgu yok.”

ISI DEGISIMI OTLAKLARI DEGISTIRDI

Guthrie, Amerika kitasinin kuzeyinin 13 bin ila 11 bin yil oncesinde onemli bir iklimsel donusume sahne oldugunu vurguluyor; “Bu donemde hayvanlarin vucut boylarinin degistigini goruyoruz, isi degisimi oldugu biliyoruz ve tam bu sirada insanlar kitaya ayak basti. 13 bin yil once hayvanlarin besin degeri yetersiz kuru otlari yedigini dusunuyorum. Sonrasinda Alaska ve Yukon bolgesi isininca irmaklar sisti, otlar yeserdi; bizonlar ve vahsi geyikler daha iyi beslendi daha hizli urediler.”

BIZONLAR VE VAHSI ATLAR AYAKTA KALMAYI BASARDI

Bolgedeki iklim degisikligi otlak arazilerin yerini camlarin almasina neden oldu. Camlar cimlerin yerine gecince, hayvanlar icin uygun otlaklar ortadan kayboldu. Bu durum mamutlar, vahsi atlar, vahsi geyikler ve bizonlar icin de gecerliydi, ancak Guthrie, bizonlarin ve geyiklerin buna uyum sagladigini ve ayakta kalmayi basardigini vurguluyor; “Ilk insanlarin kitaya ayak basmasindan bin yil sonra dahi vahsi geyikler ve bizonlar yasamlarini surduruyordu.”

ASIRI AVLANMA HALA GECERLI BIR SAV

Dinozorlarin soyunun tukenmesi gibi, mamutlarin da yokolmasi bilim dunyasinda en cok tartisilan konulardan biri. Son calisma Amerika kitasinin kuzey bolumleri icin onemli ipuclari iceriyor olsa da, bircok bilim insani yeryuzunun diger bolgelerinde bu hayvanlarin soyunun insanlarin avlanmasindan dolayi tukendigini savunmaya devam ediyor. Yeni tezin kitanin guneyinde Texas, Arizona gibi bolgelerindeki tukenmeleri aciklayamadigi da dile getiriliyor. Bu nedenle kimi uzmanlar insanoglunun asiri avlanmasinin da mutlaka bir etken oldugu gorusunde.

0 yorum: